Nieodzownym elementem stroju ludowego był pas. Produkowano je zarówno ze skóry jak i tkano z lnu, konopi i wełny. Tkane pasy o szerokości od 3 cm po 5 cm i więcej określano nazwą krajek. Często były utkane z kolorowych nici, tworzących nierzadko wzorzysty ornament. Krajki znane są z czasów prehistorycznych, a w kulturze ludowej wykorzystywano je nie tylko jako pasy, ale również obszywano nimi brzegi tkanin, z których szyto stroje. Dzięki temu z jednej strony zyskiwano dodatkowy element ozdobny, ale również dodatkowo wzmacniano i zabezpieczano tkaninę przez przetarciami. W średniowiecznej Europie Środkowej bogate pasy stały się oznaką bogactwa i nierzadko podlegały dziedziczeniu.

Pasy i krajki były na tyle ważnym elementem stroju, że osoby dorosłe nie pozwalały sobie wychodzić z domów na ulicę bez nich. Niektórzy badacze uważają, że wyjście bez pasa mogło przynosić osobie hańbę. Pasy i krajki były elementem nie tylko estetycznym, ale jak to często bywało w kulturze ludowej, miały też swoją funkcję użytkową, gdyż zabezpieczały mięśnie brzucha i kręgosłup w trakcie ciężkich prac. Na pasach można było coś zawiesić, w pasy karpackich pasterzy - czeresach były też przestrzenie - kieszenie, umożliwiające schowanie drobnych rzeczy. Wierzono także, że pasy miały magiczną moc i chroniły duszę od nieczystej siły. Niektóre pasy miały wyszyte inicjały właściciela, a czasem nawet imię oraz miejsce i datę urodzenia.